«Առաջին լրատվական»-ի Realpolitik հաղորդաշարի հյուրն է ԱԺՄ առաջնորդ, Հանրային խորհրդի նախագահ Վազգեն Մանուկյանը:
-Ազատության հրապարակը նորից լիքն է, և Դուք առաջիններից էիք, ով նվաճել էր Ազատության հրապարակը՝ գաղափարական շատ լուրջ հենք դնելով այն պայքարի մեջ, որին սկիզբ էիք դրել դեռևս 1994-95թթ: Հիմա ի՞նչ է կատարվում Ազատության հրապարակում:
-Ինչո՞ւ 1995 թվականից հետո, երբ 1988-ից այդ ճանապարհը լցված էր: Եթե խոսքը վերաբերում է ըննդիմադիր շրջանին, ապա 1988-ից էլ մինչև հիմա պարբերաբար էլ լցված է եղել՝ հատկապես ընտրություններից առաջ, հետո և արանքում էլ: Այդ իմաստով նոր բան չկա: Իսկ այն, ինչ հիմա կատարվում է, շատ բնական է, որովհետև կա ընդդիմություն, որը փորձում է անել այն, ինչ մինչ այդ արել են մյուսները: Հարցն այստեղ ուրիշ տեղ է: Ժողովրդի մի հատված կա,- ես դժվարանում եմ գնահատել 100 հազար հոգի, թե ավելի,- որոնց մեջ վիրավորվածությունը, դժգոհությունը այնքան մեծ է, որ իրենց համար կարևորագույնը իշխանություն փոխելն է, պատժելն է, ջարդելն է: Այսինքն՝ վրեժխնդրությունը երբեմն ավելի կարևոր է, քան թե այն, թե հետո ինչ կլինի: Բացի այդ, ահագին մարդ կա, որի վիճակն այնքան էլ վատ չի, բայց ինքը տեսնելով, լսելով, կարդալով, թե ինչ անարդարություններ են կատարվում, ինքն իրեն նորից ջղայն վիճակի մեջ է դնում: Դա ժողովրդի մեկ այլ հատված է: Բայց ժողովրդի մի մեծ հատված կա, որն ունի դժգոհություններ, բայց այդ դժգոհությունները չեն արտահայտվում նրանով, թե ով ուզում է լինի, միայն թե սրանք գնան: Այդ դժգոհությունն ուրիշ է, թե ինչ պետք է անել, ով կարող է անել:
-Նրանք կապ ունե՞ն հրապարակի հետ:
-Հենց նրանք հրապարակի հետ կապ չունեն: Այսինքն՝ հրապարակում հավաքվածներն այն առաջին շերտն են, որոնք կան բոլոր ընդդիմադիր շարժումներում: Գաղտնիքը, թե ինչ ուղղությամբ կգնա Հայաստանը, նրանում է, թե երկրորդ խումբը որքանով է լուրջ վերաբերվում: Շփվելով այդ մարդկանցից շատերի հետ՝ իմ տպավորությունն այն է, որ դժգոհների այդ երկրորդ խումբը լուծում չի տեսնում հրապարակի կանգնած մարդկանցով:
-Իրենց որոշումը որքանո՞վ է որոշիչ պրոցեսների համար:
-Միշտ էլ որոշիչ է, որովհետև միայն ատելությամբ դու չես կարող փոխել որևիցե բան: Այսինքն՝ բոլոր ընդդիմադիր շարժումներին այդ հատվածը կա, մյուս հատվածի մասնակցությունն արդեն որոշում է իրավիճակը: 1996 թ. այդ առաջինին գումարված էր երկրորդը: Բայց Հայաստանի առջև իսկապես կանգնած են բազմաթիվ պրոբլեմներ: Հայաստանի իշխանությունը ոչ միշտ է, որ ադեկվատ է այդ պրոբլեմների լուծմանը, Հայաստանում թարմ ուժերի կարիք կա, Հայաստանում կոալցիայի անհրաժեշտություն կա: Այս հանրահավաքները կարծես փակում են նորի ճանապարհը: Վերցնում են իրենց վրա և քանի որ անհանդուրժողական են, այդ հրապարակում կանգնած մի քանիսի համար կարող եմ ասել, որ Հայաստանում ամենաանհանդուրժողական մարդիկ են, խանգարում է նաև մյուսներին:
-Լևոն Տեր-Պետրոսյանի բերած ասոցացիաները 1988-ի հետ որքանո՞վ են տեղին: Այս հրապարակը ի՞նչ կապ ունի 1988թ-ի հետ:
-Ես կարծում եմ, որ բոլորովին տեղին չի: Ես չեմ ուզում որևիցե մեկին վիրավորել, բայց այն ժամանակ ինքնաբուխ և մտածված ձևով մշակվեց մի տեխնոլոգիա, որի միջոցով փորձում էր լուծվել Ղարաբաղի հարցը, անկախության հարցը և այլն: Եթե մի անգամ այդ տեխնոլոգիան հաջողություն բերել է, ապա դա չի նշանակում, որ դու անընդհատ նույն տեխնոլոգիայով պետք է աշխատես: Օրինակ, նույնը ասեմ 1996-ին, երբ մենք նախապատրաստվում էինք ընտրությունների, ԱԺՄ եկան շատ-շատերը և ասում էին, որ մենք պետք է հանրահավաքներ անենք: Ես կտրականապես դեմ էի հանրահավաքներին, ասում էի, որ մենք գնում ենք ուրիշ տեխնոլոգիայով: Հանրահավաքը կգա վերջում, երբ որ մենք արդեն շահած կլինենք մարդկանց ձայները: Եվ այդպես էլ արեցինք: Այժմ ուրիշ տեխնոլոգիա է պետք: Մի անգամ հաջողության հասած տեխնոլոգիաները կիրառելը այնքան էլ ճիշտ չի: Հնարամտություն է հարկավոր:
-Իսկ գաղափարակա՞ն մասով, որովհետև ազատության, ժողովրդավարության այն գաղափարները, որոնք դրված էին 1988-ի հանրահավաքների հիմքում:
-1988-ին ամեն ինչ դրված էր մի քանի սյան վրա: Մեկը ազատություն-ժողովրդավարություն գաղափարի վրա էր: Եվ նույնիսկ Հայոց համազգային շարժման մեջ կետ կար, որը վերցված էր ԱՄՆ-ի անկախության դեկլարացիայից, որ ամեն ժողովուրդ կարող է փոխել այն իշխանությունը, որն իրեն չի բավարարում: Այսինքն՝ ազատության գաղափարն էր: Երկրորդ գաղափարը՝ մենք, կարդալով պատմական գրքեր և ապրելով քիչ թե շատ պաշտպանված Խորհրդային միությունում, աշխարհը բաժանել էինք սևի և սպիտակի: Այսինքն՝ քարոզչություն էր գնում, որ աշխարհը փոխվել է, և տեսեք ինչ է կատարվում Իրանում՝ կարող են քրիստոնյան ու մահմեդականը միասին ապրել: Երրորդը գնում էին ազգային գաղափարները, որ մենք կարող ենք անկախ ապրել: Գնում էր տնտեսության կառուցումը, շուկա և այլն: Այդ ամենը Գորբաչովը արդեն գրել էր, մենք օգտվում էինք դրանից: Ինչպես մենք գործարաններ ստացանք ժառանգություն, այնպես էլ դեմոկրատիայի որոշ տարրեր ստացանք Խորհրդային միությունից: Հիմա ի՞նչն է դժգոհությունը: Դժգոհությունն այն է, որ ընտրությունները չեն համապատասխանում մեր սպասումներին, այսինքն՝ անկախ որևիցե բանից ժողովուրդն ընտրության վերջում համոզված է, որ իրեն նորից խաբեցին: Անկախ նրանից, թե տոկոսային հարաբերակցությունը ինչպիսին էր: Այսինքն՝ առաջինն ընտրությունների հարցն է: Երկրորդը՝ պատժելիության: Մենք տեսնում ենք կամ գոնե մեզ թվում է, թե տեսնում ենք, որ կան մարդիկ, ովքեր կարող են հանցագործություն անել և չպատժվել, սովորական մարդիկ կպատժվեն: Վերջիվերջո, մարդիկ սպասում են փոփոխություններ, սպասում են նոր մարդկանց, սպասում են բարձր մակարդակ: Հանրահավաքն այդ հարցը չի լուծում:
-Ընտրությունների կեղծման, նույն անպատժելիության մթնոլորտի ձևավորման գործում Գագիկ Ծառուկյանը Ձեր նշած որևէ կետին չի համապատասխանում, որովհետև կրիմինալն էլ, անպատժելիությունն էլ, ընտրությունները կեղծելու տեխնոլոգիաները իր մասնակցությամբ են տեղի ունեցել:
-Դուք ասացիք այն, ինչ ասում են իմ ասած երկրորդ խմբի մարդիկ: Նրանք ասում են՝ ո՞նց կարող են նրանք, ովքեր ընտրություն են կեղծում, իրենց միջոցով մենք բարելավենք ընտրությունները: Ո՞նց կարող են այն մարդիկ, ովքեր հարստանում էին կոռուպցիայի շնորհիվ, գան և պայքարեն կոռուպցիայի դեմ: Ո՞նց կարող են օրենք խախտողները և մարդկանց հետապնդողները գան ու խոսեն մարդու իրավունքների մասին: Այսինքն՝ այն մարդիկ, ովքեր ոչ թե վրեժով են լցված իշխանության կամ պետության նկատմամբ, այլ ուզում են ռեալ փոփոխություններ, իրենց համար այդ հանրահավաքները ոչ մի ապագայի հույս չեն ներշնչում:
Հարցազրույցն ամբողջությամբ՝ տեսանյութում:
